ANKARA – Türkiye’nin birinci uzay yolcusu Alper Gezeravcı’nın 18 günlük uzay seyahati sona erdi. Pek çok boyutuyla tartışılan bu seyahatin akabinde Gezeravcı, çalışmalarına İstanbul Üniversitesi ve Türkiye Uzay Ajansı’nda devam ediyor. Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mehmet Fatih Kacır, Türkiye’nin uzay çalışmalarıyla ilgili bundan sonra ne yapılacağı, çalışmaların ne basamakta olduğuna ait bir soru önergesini yanıtladı.
DEVA Partisi Milletvekili Mehmet Emin Ekmen, soru önergesinde Ulusal Uzay Programı’nın Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan tarafından 9 Şubat 2021’de kamuoyuna tanıtıldığını hatırlattı. Ekmen, bu tanıtımda Erdoğan’ın Ulusal Uzay Programı kapsamındaki 10 amacı açıkladığını, birinci maksadın gerçekleşme tarihini de 2023 yılı olarak ilan ettiğini söyledi. “2024 yılına girdiğimiz bu günlerde program gayelerinin ne kademede olduğu kamuoyu tarafından merak edilmektedir” diyen Ekmen’in önergesinde yönelttiği sorulardan kimileri şunlar oldu:
AY’A BİRİNCİ TEMAS, UZAY LİMANI İŞLETMESİ
‘Cumhuriyet’in 100’üncü yılında Ay’a birinci teması gerçekleştirmek’ amacı muvaffakiyete ulaştı mı? Ulaşmadıysa hangi kademededir ve ne vakit gerçekleştirilmesi planlanmaktadır?
‘Uzaya erişimi sağlamak ve bir uzay limanı işletmesi kurmak’ maksadı hangi kademededir ve ne vakit gerçekleştirilmesi planlanmaktadır?
‘Uzay havası ya da meteoroloji olarak tabir edilen alana yatırım yaparak, uzaydaki yetkinliğimizi artırmak’ amacı hangi kademededir ve ne vakit gerçekleştirilmesi planlanmaktadır?
İLK TÜRK ASTRONOTLA KIYMETLİ BİR EŞİK GERİDE KALDI
Kaçır’ın önergeye verdiği yanıtta birinci Türk astronotun 19 Ocak 2024’te Memleketler arası Uzay İstasyonu’na gönderildiği belirtilerek “Böylece ülkemiz birinci defa beşerli uzay operasyonlarında yer alarak bu alanda değerli bir eşiği geride bırakmaktadır” dedi.
GEZERAVCI’NIN DENEYLERİ UZAY İKTİSADINDAN HİSSE ALMAK İÇİN YAPILAN ÇALIŞMALARIN BİRİNCİ KARŞILIĞI
Gezeravcı şimdi uzaydayken gelen karşılıkta şu tabirlere yer verildi. “Yaklaşık iki hafta sürecek bu tarihi vazife içerisinde kıymetli üniversite, enstitü ve kurumlarımızın bulunduğu 13 deney astronotumuz tarafından uzay ortamında gerçekleştirilecek ve deney çıktıları bilim topluluğuna değerli katkı sunacaktır. Uzay iktisadından hisse almak için çalışmalarını son 20 yıldır artırarak sürdüren ülkemiz, bu uğraşlarının birinci karşılığını almıştır.”
TÜRKSAT 6A’NIN 2024’TE FIRLATILMASI PLANLANIYOR
Türkiye’nin uzay çalışmalarında çok sayıda uydu ve roket projesinin yer aldığı ve birçok yerli firma ile çalışıldığı bilgisinin verildiği yanıtta, “Halihazırda TÜRKSAT’ın haberleşme uyduları ile Göktürk uzaktan algılama uyduları sabit yörüngede hizmet vermektedir. Kendi ürettiğimiz TÜRKSAT 6A uydusunun ise 2024 yılı içinde fırlatılıp yörüngesine yerleştirilmesi planlanmaktadır” denildi.
Gelecekteki müşahede ve haberleşme uydularının yurt içinde üretilmesine yönelik Uydu Montaj, Entegrasyon ve Test (USET) Merkezi kurulduğu tabir edilen karşılıkta “Yerli uydularımızı uzaya çıkaracak bağımsız ve yerli fırlatma sistemlerimizin tasarlanması konusunda, gerek yurtiçi gerekse yurtdışı paydaşlıklar üzerinden çalışmalar sürmektedir” tabirleri kullanıldı.
AY PROJESİ İÇİN TASARIM VE GELİŞTİRME ÇALIŞMALARI DEVAM EDİYOR
Kacır’ın karşılığında Ay’a birinci uzay aracını göndermeyi gayesine koyan Ay Projesi’ne de vurgu yapıldı. Yanıtta, “Milli Uzay Programı kapsamındaki Ay Projesi için gerekli yerli ve ulusal Hibrit İtki Sistemi (HIS), uçuş bilgisayarı ve çeşitli yerli uydu ekipmanları tasarım ve geliştirme çalışmalarına devam edilmektedir. Böylelikle, müşahede ve haberleşme uydu projelerinde elde edilen bilgi ve deneyim Ay Projesi’ne taşınacaktır” denildi.
ÖNCELİKLİ MAKSAT: UZAY LİMANI KURMAK
Uzay Havası Uygulama Merkezi (UHUM)’un 2024 yılı içerisinde kurulmasının öngörüldüğü tabir edilen yanıtta şu planlamalara da yer verildi: “Öncelikli amaçlarımız, uzaya uydu sistemleri götürebilecek roket sistemleri vasıtasıyla uzaya bağımsız erişim sağlamak ve uzay limanı kurma projesidir. Önümüzdeki periyotta beşerli uzay araştırmaları, uzay keşifleri, uzay istasyonları üzere bütün bedel zincirinde daha fazla rol üstlenebilmek gayesiyle Türk sanayi ve teknoloji ekosisteminin güçlü biçimde desteklenip yönlendirilmesine devam edilecektir.”
MECLİS’E UZAY KANUNU SUNULMASI PLANLANIYOR
Türkiye’de uzay alanında memleketler arası bir çalıştay düzenlenmesi, TUA’nın uzun vadeli projeler başlatmasına imkân tanıyacak düzenlemeleri kapsayacak bir uzay kanununun TBMM’ye sunulması ve Ankara’da bir uzay teknoloji geliştirme bölgesi kurulmasının planlandığı da söz edildi.
UZAY EKOSİSTEMİNİN KIYMETLİ OYUNCULARINDAN BİRİ OLUNMASI HEDEFİ
Kacır’ın yanıtı şu sözlerle sona erdi: “Önümüzdeki on yıl içerisinde bölgede ve dünyada uzay ekosisteminin değerli oyuncularından biri olunması amacına gerçek kararlı adımlarla ilerlenmektedir.”
