Zaman vakit bazıları için son derece şaşırtan olan haberlerle gündeme geliyor Suudi Arabistan. En son Rumi Al-Qahtani isimli genç bir Suudi bayanın, Miss Asia 2024 hoşluk yarışına – hem de bikiniyle – katılması da oldukça ilgi çekti, biliyorsunuz. Suudi Arabistan üzere İslam’ın en katı yorumunun hakim olduğu bir ülke sözkonusu olunca bu tıp şaşırmalar, değişik bulmalar doğal natürel.
Krallığı fiilen yöneten Veliaht Prens Muhammed bin Selman’ın (MbS) dizginleri ele geçirdiği andan itibaren ülkeyi “modernleştirme” adımları attığı sır değil. Hoşluk yarışına katılmak modernite için kural olmamakla birlikte bir vakitler araba kullanma hakkı bile olmayan Suudi bayanlarının artık hoşluk yarışlarına katılabilecek oluşu kıymetli bir adım kuşkusuz.
Soru şu; Suudi Arabistan neden bunu yapıyor? Maksat sahiden modernite ile buluşmak mı? Kimi batılı medya organlarının ileri sürdüğü üzere ülke laikliğe hakikat mu gidiyor? Haklı sorular elbette, zira bu başdöndürücü adımların gerisinde neyin yattığını merak ediyor insan.
Suudi Arabistan, esas ekonomik gelir kaynağı olan petrole bağımlılığını azaltmak gayesiyle dünyaya açılmaya çabalıyor. Bunun için de atması gereken adım dünya ile sosyo-kültürel işbirliğini gerçekleştirmek, yeni iştirak yolları bulmak. Bir manada dünyanın büyük bir kısmını kendisini kabule dayalı bir sistem oluşturmaya çabalıyor. Bunların en şaşırtıcısı da sanıldığı üzere hoşluk müsabakasına bir Suudi bayanın katılması değil, ülkede kiliselerin inşa edilme kararının alınması
Birkaç yıl evvel Mısır gazetesi Bağımsız’da yayınlanan bir habere nazaran Suudi Arabistan Krallığı, ülkedeki Hıristiyan vatandaşları için kilise inşa etmek üzere Vatikan ile bir muahedeye varmıştı. Habere nazaran mutabakat, Dünya Müslüman Birliği Genel Sekreteri Pir Muhammed bin Abdülkerim El-İsa ile Vatikan’daki Papalık Dinlerarası Diyalog Kurulu Lideri, birebir vakitte Katolik Kilisesi’nin Fransız kardinali Jean-Louis Tauran tarafından imzalanmıştı.
Bu alışılmış ki çok radikal bir gelişme. MbS’nin ülkesinin imajını değiştirme niyetiyle uyumlu. Veliaht Prens, Krallığı “ılımlı bir İslam ülkesine” dönüştüreceğini açıklamıştı yakınlarda. Öte yandan bilhassa 11 Eylül ataklarının akabinde “terörizmle ilişkilendirilen” bir ülke olmaktan kurtulmak istediği de biliniyor MbS’nin. Bu uğraşlarının dayanak bulması için karşılıklı işbirliği yapmak gayesiyle dini başkanlara yaklaşması anlaşılabilir haliyle.
İngiliz Daily Mail gazetesi de 2018 Mart’ında MbS’nin New York’ta Katolik başkanlarla yaptığı görüşmeyi haber yapmıştı. Vatikan ile Suudiler ortasında kilise inşası için zımnî görüşmeler yapıldığına dair haberler tıpkı tarihte tekrar bir İngiliz gazetesi olan The Guardian tarafından haberleştirilmişti. Yani Mısır medyasının haberi batılı merkezlerce de onaylanmıştı.
Suudi Arabistan’ı bu adımı atmaya iten nedenlerden biri de herhalde Katar’da 2018 Mart ayında bir kilise açılmasıyla ilgili olmalı. Zira Katar’ın da kiliselere müsaade vermesiyle bölgede kilise bulunmayan tek ülke olarak kalacaktı Suudi Arabistan. Dünyaya açılmayı amaçlarken bu tıp bir “yalnızlık” krallığın istediği bir durum olamazdı herhalde. Değişmeye o kadar kararlı ki Suudi Arabistan, krallıkta Müslüman olmayan her türlü dini, fikri faaaliyeti yasaklayan Vahabiliğe karşın kiliseye müsaade veriyor.
Batıda kimi merkezlerce ileri sürülen “Suudi Arabistan laik mi olacak?” sorusuna verilen kesin bir karşılık elbette yok lakin kilise imaline müsaade verilmesi kıymetli bir adım olsa da bu laikliğin istendiği manasına gelecek bir gelişme değil. Unutmayalım Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) de ülkede bir Hindu yapınağının imaline müsaade vermişti. O nasıl laik olmadıysa Suudi Arabistan da laik olacak değil bu adımı atmakla.
Ancak, Suudi Arabistan adım adım Vahabi gelenekten sıyrılmaya çalışan, çok güçlü bir LGBTI hareketini barındıran, ateist akımların tesirli olduğu bir ülke. Birtakım gelişmeleri son derece süratli yaşama geçirdiği yanlışsız. İki yıl evvel başşehir Riyad’da dünyanın çabucak her ülkesinden gelen felsefecilerin iştirakiyle bir ideoloji konferansı düzenlenmişti. İdeolojiyi reddeden Vahabi bir ülkede hoşluk yarışına bir bayanın iştirakinden daha radikal bir gelişmeydi bu.
Çok değil, en fazla beş yıl içinde apayrı bir Suudi Arabistan göreceğiz. Bölgedeki ülkeleri birtakım haklarda geride bırakan bir Suudi Arabistan yani.
Tabii Veliaht Prens’i ortadan kaldırmazlarsa..
