Demokrasi tarihinin kara lekesi; 12 Eyl\u00fcl…<\/p>\n

Tam 41 y\u0131l evvelki idam, mak\u00fbs muamele ve insan haklar\u0131 ihlalleriyle zihinlerdeki yerini koruyor.<\/p>\n

Haz\u0131rl\u0131k planlar\u0131 yakla\u015f\u0131k 4 ay s\u00fcren\u00a0“Bayrak Harekat\u0131”<\/strong><\/em> kod isimli darbe plan\u0131n\u0131n uygulanmas\u0131 i\u00e7in ordu kumandanlar\u0131na 11 Temmuz saat 04.00’te buyruk verildi.<\/p>\n

S\u00fcleyman Demirel’in ba\u015fbakanl\u0131\u011f\u0131ndaki h\u00fck\u00fcmetin 2 Temmuz’da g\u00fcvenoyu almas\u0131yla darbeciler plan\u0131 erteledi. Tarihler 12 Eyl\u00fcl’\u00fc g\u00f6sterdi\u011finde T\u00fcrkiye’yi karanl\u0131\u011fa g\u00f6t\u00fcren plan, birebir isimle sabaha kar\u015f\u0131 uyguland\u0131.<\/p>\n

TBMM LA\u011eVED\u0130LD\u0130<\/b><\/p>\n

Darbeciler Genelkurmay Lideri Orgeneral Kenan Cihan, Kara Kuvvetleri Kumandan\u0131 Orgeneral Nurettin Ersin, Hava Kuvvetleri Kumandan\u0131 Orgeneral Tahsin \u015eahinkaya, Deniz Kuvvetleri Kumandan\u0131 Oramiral Nejat T\u00fcmer ve Jandarma Genel Kumandan\u0131 Orgeneral Sedat Celasun’dan olu\u015fan Ulusal G\u00fcvenlik Kurulu, b\u00fct\u00fcn yetkileri ele ald\u0131.<\/p>\n

Anayasay\u0131 uygulamadan kald\u0131ran darbeciler, akabinde TBMM’yi la\u011fvederek antidemokratik faaliyetlerine devam etti.<\/p>\n

\u00dclke genelinde s\u0131k\u0131y\u00f6netim ilan edildikten sonra sivil toplum kurulu\u015flar\u0131n\u0131 ama\u00e7 alan darbeciler, T\u00fcrk Hava Kurumu, \u00c7ocuk Esirgeme Kurumu ve K\u0131z\u0131lay d\u0131\u015f\u0131ndaki derneklerin faaliyetlerini ask\u0131ya ald\u0131.<\/p>\n

Siyasi partilerin kap\u0131s\u0131na kilit vuran darbeciler, S\u00fcleyman Demirel ile B\u00fclent Ecevit’i Hamzakoy, Necmettin Erbakan ile Alparslan T\u00fcrke\u015f’i ise Uzunada’ya s\u00fcrg\u00fcne g\u00f6ndererek siyasi yasaklar getirdi.<\/p>\n

<\/p>\n

17 YA\u015eINDAK\u0130 ERDAL EREN’E \u0130DAM: ASMAYALIM DA BESLEYEL\u0130M M\u0130<\/b><\/p>\n

\u00dclkeye karanl\u0131k g\u00fcnler ya\u015fatan darbeciler, ac\u0131s\u0131 y\u0131llarca haf\u0131zalardan silinmeyecek idam kararlar\u0131n\u0131n da mimar\u0131 oldu. Darbeden sonra birinci idamlar, 9 Ekim 1980’de ger\u00e7ekle\u015fti. Sol g\u00f6r\u00fc\u015fl\u00fc Necdet Adal\u0131, akabinde \u00fclk\u00fcc\u00fc Mustafa Pehlivano\u011flu idam edildi.<\/p>\n

Darbe \u00f6ncesinde bir askeri inzibat erini \u00f6ld\u00fcrd\u00fc\u011f\u00fc gerek\u00e7esiyle karar giyen 17 ya\u015f\u0131ndaki Erdal Eren, 19 Mart 1980’de idama mahkum edildi. Darbeci Kenan Cihan’\u0131n 17 ya\u015f\u0131nda ast\u0131rd\u0131\u011f\u0131 Erdal Eren i\u00e7in s\u00f6yledi\u011fi “Asmayal\u0131m da besleyelim mi?”<\/strong><\/em> kelam\u0131 ise hala unutulamad\u0131. Eren’in idam karar\u0131, Yarg\u0131tay taraf\u0131ndan iki sefer iptal edilmesine kar\u015f\u0131n, Ulusal G\u00fcvenlik Konseyince onaylanan kararla ve ya\u015f\u0131 b\u00fcy\u00fct\u00fclerek 13 Aral\u0131k 1980’de Ankara Ulucanlar Cezaevi’nde infaz edildi.<\/p>\n

<\/p>\n

B\u0130NLERCE K\u0130\u015e\u0130 \u0130\u00c7\u0130N \u0130DAM \u0130STEND\u0130<\/b><\/p>\n

Kanl\u0131 uygulamalar\u0131n yan\u0131 s\u0131ra demokrasinin ask\u0131ya al\u0131nd\u0131\u011f\u0131 s\u00fcre\u00e7te 650 bin ki\u015fi g\u00f6zalt\u0131na al\u0131nd\u0131, a\u00e7\u0131lan 210 bin davada 230 bin ki\u015fi yarg\u0131land\u0131, 7 binden fazla ki\u015fi i\u00e7in de idam talep edildi. 517 ki\u015finin vefat cezas\u0131na \u00e7arpt\u0131r\u0131ld\u0131\u011f\u0131 s\u00fcre\u00e7te 50 ki\u015fi idam edildi.<\/p>\n

Onlarca gazeteci hakk\u0131nda binlerce y\u0131la varan mahpus cezas\u0131 istendi. T\u00fcrkiye Cumhuriyeti vatanda\u015fl\u0131\u011f\u0131ndan 14 bin ki\u015finin \u00e7\u0131kar\u0131ld\u0131\u011f\u0131 bu periyotta 30 bin ki\u015fi ise “sak\u0131ncal\u0131”<\/strong><\/em> oldu\u011fu arg\u00fcman\u0131yla i\u015finden edildi. K\u00fclt\u00fcr ve sanat hayat\u0131n\u0131n da maksat al\u0131nd\u0131\u011f\u0131 12 Eyl\u00fcl’de, yakla\u015f\u0131k bin sinema sak\u0131ncal\u0131 bulundu\u011fu i\u00e7in yasakland\u0131.<\/p>\n

<\/p>\n

DARBEC\u0130LERE DAVA<\/b><\/p>\n

Fakat “Milli G\u00fcvenlik Kurulu \u00fcyelerinin yarg\u0131lanamayaca\u011f\u0131na”<\/strong><\/em> dair s\u00fcreksiz 15. unsur, 12 Eyl\u00fcl 2010’daki referandumla Anayasa’dan \u00e7\u0131kar\u0131ld\u0131. B\u00f6ylelikle darbecilerin yarg\u0131lanmas\u0131n\u0131n \u00f6n\u00fc a\u00e7\u0131ld\u0131. Referandumdan bir g\u00fcn sonra T\u00fcrkiye’nin d\u00f6rt bir taraf\u0131ndan darbenin sorumlular\u0131 ile bu bireylerin buyruk ve talimatlar\u0131n\u0131 uygulayanlar hakk\u0131nda kabahat duyurusunda bulunuldu.\u00a0O periyot hayatta olan Cihan ile eski Hava Kuvvetleri Kumandan\u0131 Tahsin \u015eahinkaya hakk\u0131nda Ankara Cumhuriyet Ba\u015fsavc\u0131l\u0131\u011f\u0131nca soru\u015fturma ba\u015flat\u0131ld\u0131. Cihan ve \u015eahinkaya hakk\u0131nda haz\u0131rlanan iddianame, Ankara 12. A\u011f\u0131r Ceza Mahkemesince 10 Ocak 2012’de kabul edildi.<\/p>\n

\u0130ki darbeci, “T\u00fcrkiye Cumhuriyeti Anayasas\u0131’n\u0131n tamam\u0131n\u0131 yahut bir k\u0131sm\u0131n\u0131 de\u011fi\u015ftirmeye yahut ortadan kald\u0131rmaya ve anayasa ile te\u015fekk\u00fcl etmi\u015f olan T\u00fcrkiye B\u00fcy\u00fck Millet Meclisini ortadan kald\u0131rmaya yahut vazifesini yapmas\u0131na mani olmaya cebren te\u015febb\u00fcs etmek”<\/strong><\/em> ile su\u00e7land\u0131.<\/p>\n

<\/p>\n

C\u0130HAN VE \u015eAH\u0130NKAYA’YA M\u00dcEBBET\u00a0KARARI<\/b><\/p>\n

Mahkeme, 18 Haziran 2014’te Cihan ve \u015eahinkaya’y\u0131, 1979’da verdikleri muht\u0131rayla “anayasa ve TBMM’yi ortadan kald\u0131rmaya ve vazifesini yapmas\u0131n\u0131 engellemeye te\u015febb\u00fcs”<\/strong><\/em>, 1980’deki darbeyle de “anayasay\u0131 ta\u011fyir, tebdil yahut ilgaya ve bu kanun ile te\u015fekk\u00fcl eden TBMM’yi \u0131skat ve cebren men”<\/strong><\/em> hatas\u0131n\u0131 i\u015fledikleri gerek\u00e7esiyle “a\u011f\u0131rla\u015ft\u0131r\u0131lm\u0131\u015f m\u00fcebbet hapis”<\/strong><\/em> cezas\u0131na \u00e7arpt\u0131rd\u0131. Mahkeme, takdiri indirimle bu cezay\u0131 “m\u00fcebbet hapse” <\/strong><\/em>\u00e7evirdi. Ayr\u0131yeten 2 darbecinin r\u00fctbelerinin s\u00f6k\u00fclmesi i\u00e7in Askeri Ceza Kanunu’nun ilgili kararlar\u0131n\u0131n uygulanmas\u0131na karar verildi.<\/p>\n

<\/p>\n

DAVA D\u00dc\u015e\u00dcR\u00dcLD\u00dc<\/b><\/p>\n

Karar\u0131n akabinde san\u0131k avukatlar\u0131, karar\u0131 temyiz etti. Evrak Yarg\u0131tay’dayken Cihan 10 May\u0131s 2015’te 98 ya\u015f\u0131nda, \u015eahinkaya ise 9 Temmuz 2015’te 90 ya\u015f\u0131nda \u00f6ld\u00fc. Yarg\u0131tay 16. Ceza Dairesi temyiz incelemesinde, san\u0131klar\u0131n vefatlar\u0131 nedeniyle davan\u0131n d\u00fc\u015f\u00fcr\u00fclmesine karar verdi. Belgeyi yine g\u00f6ren birinci dereceli mahkeme, karara uyarak d\u00fc\u015fme karar\u0131 verdi ve evrak tekrar ceza dairesine g\u00f6nderildi. Daire, mahall\u00ee mahkemenin karar\u0131n\u0131 bu defa de yol istikametinden bozdu.<\/p>\n

Bozma karar\u0131nda, lokal mahkemenin m\u00fcnasebetinde lehe olan kanunun 765 say\u0131l\u0131 T\u00fcrk Ceza Kanunu (TCK) kararlar\u0131 oldu\u011fu belirtilmesine ra\u011fmen, karar f\u0131kras\u0131nda 5237 say\u0131l\u0131 TCK ve Ceza Muhakemesi Kanunu kararlar\u0131 uyar\u0131nca karar verilmesi suretiyle m\u00fcnasebet ile karar ortas\u0131nda kar\u0131\u015f\u0131kl\u0131\u011fa neden olunmas\u0131n\u0131n kanuna ters oldu\u011fu belirtildi. Ceza dairesinin bozma karar\u0131na uyan mahkeme, Cihan ve \u015eahinkaya hakk\u0131ndaki kamu davas\u0131n\u0131n vefat nedeniyle “ortadan kald\u0131r\u0131lmas\u0131na”<\/strong><\/em> h\u00fckmetti.<\/p>\n

Ceza dairesinin san\u0131klar hakk\u0131ndaki karar\u0131 yol istikametinden bozmas\u0131n\u0131n akabinde 12 May\u0131s 2019’da tekrar yarg\u0131lama yapan birinci dereceli mahkeme, bu kere Cihan ile \u015eahinkaya hakk\u0131nda “kamu davas\u0131n\u0131n ortadan kald\u0131r\u0131lmas\u0131na” <\/strong><\/em>karar verdi. Ayr\u0131yeten Cihan ve \u015eahinkaya’n\u0131n mal varl\u0131klar\u0131na el konulmas\u0131 ve san\u0131klar\u0131n TSK’dan \u00e7\u0131kar\u0131lmas\u0131yla r\u00fctbelerinin geri al\u0131nmas\u0131na “yer olmad\u0131\u011f\u0131na” <\/strong><\/em>h\u00fckmedildi.<\/p>\n

<\/p>\n<\/p>\n

Ensonhaber<\/span><\/p>\n