TBMM Lideri Numan Kurtulmuş, Asya Parlamenter Asamblesi (APA) 14. Genel Konseyi’ne katılmak üzere gittiği Azerbaycan’dan dönüşünde uçakta gazetecilerin sorularını yanıtladı.
Bakü’de gerçekleştirilen APA Genel Konseyi kapsamında yürüttüğü temaslar ve Türkiye’nin Asya ülkeleriyle bağlarına yönelik soru üzerine Kurtulmuş, Türkiye’nin geçen periyot APA Devir Başkanlığı’nı deruhte ettiğini, uzun yıllar başkanlığın Türkiye’de kaldığını hatırlattı. TBMM olarak APA Periyot Başkanlığı’nı Azerbaycan Ulusal Meclisi Başkanlığına ve Meclis Lideri Sahiba Gafarova’ya devrettiklerini tabir eden Kurtulmuş, “Onun için bu merasim bizim için de manalıydı. Asya, büyüyen, gelişen bir bölge. Diyebiliriz ki canlanmış olan yeni bir medeniyet havzası. Çok farklı kültürlerin olduğu, çok kıymetli gelişme istidadında olan iktisatların olduğu, çok büyük fırsatların olduğu bir kıta. O denli görünüyor ki önümüzdeki periyotta dünya istikrarları içerisinde Asya’nın çok ayrıcalıklı bir yeri olacak.” diye konuştu.
Türkiye’nin Avrupa’nın en doğusunda, Asya’nın en batısında, jeostratejik olarak geçiş noktasında bulunan, birebir vakitte kültürlerin geçiş noktasında bir ülke olduğuna işaret eden Kurtulmuş, bir taraftan Avrupa ve Batı münasebetlerine ve bölgesel alakalara değer verirken Asya alakalarını de önemli halde öncelemesi, önemsemesi gerektiğini vurguladı.
Avrupa rönesansından çok evvel Asya’da bilimin, teknolojinin, kültürün, sanatın, estetiğin dorukta olduğu büyük medeniyetler kurulduğuna dikkat çeken Kurtulmuş, bugün de Asya’nın, yeni dünya istikrarları bakımından büyük bir fırsat penceresi açtığını söyledi. Kurtulmuş, şu değerlendirmelerde bulundu:
“Bundan hem Türkiye olarak istifade etmek lazım hem de yeni dünya dengelerinde Asya’yı bir barış ve istikrar bölgesi haline getirecek gayretlerin içinde olmamız gerekiyor. Memleketler arası sistemde istikrar ortadan kalktığı vakit çatışmalar ve tansiyonlar başlıyor. Şu anda maalesef dünya sistemi bir istikrar içinde değildir. Rastgele bir gücün dünyada hâkim, tek başına aktif olması kelam konusu değildir. Bölge bölge farklı ülkelerin, farklı güç merkezlerinin dünya iktisadı, dünya siyaseti üzerinde tesiri var. Bu da ister istemez daha fazla tansiyon, daha fazla çatışma ortaya çıkarıyor. Onun için Asya’da inanç ve istikrarı önceleyecek çalışmaların yapılması, bu manada Türkiye’nin barışçıl perspektifleri hazırlamasının hem Türkiye’nin geleceği hem içinde bulunduğu bölgede alternatiflerini çoğaltması hem de Asya ülkeleri ortasında karşılıklı işbirliğini artırması bakımından değerli olduğu kanaatindeyim.”
“KAAN’I DA TAKİP EDİYORLAR”
Kurtulmuş, “İkili görüşmelerinizde ülkeler ortasındaki ticari bağlar de gündeme geldi. Ulusal muharip uçak KAAN’ın birinci uçuşunu muvaffakiyetle gerçekleştirmesi üzere Türkiye’nin savunma sanayii alanındaki atılımları bu ülkelerde nasıl yankı buluyor?” sorusu üzerine TBMM Lideri seçildikten sonra 50’ye yakın meclis lideriyle ikili görüşmeler yapma imkanı bulduğunu söz etti. Kurtulmuş, şunları kaydetti:
“İstisnasız şunu söyleyebilirim ki muhatap olduğumuz ülkelerin meclis liderlerinin çabucak tamamı ister Doğu’dan ister Batı’dan olsun, Türkiye’nin son yıllarda ortaya koyduğu yükselişi olağanüstü önemli halde takip ediyorlar. Türkiye’nin güçlü ve büyük bir iktisat haline gelmesini ilgiyle izliyorlar. Bilhassa bu çerçevede savunma sanayi alanında Türkiye’nin muvaffakiyetlerini da dikkatle takip ediyorlar. Hatta ülkelerin bir kısmı, savunma sanayii başta olmak üzere bilhassa yüksek teknolojilerde Türkiye ile işbirliğine hazır olduklarını söz ediyorlar. Savunma endüstrinin ilgi çekmesinin sebeplerinden biri, maalesef dünyanın içinden geçmekte olduğu süreçte inanç ve istikrarın her ülke için birinci öncelik haline gelmiş olmasıdır. Bu manada Türkiye’nin savunma sanayi eserleri, İHA’lar, SİHA’lar, akıllı mühimmatlar, birtakım deniz araçlarımız; bütün bunlarla birlikte Türkiye ile işbirliği yapma imkanlarını arıyorlar. Bu da Türkiye için kıymetli bir kapıdır. KAAN’ı da takip ediyorlar. Türkiye’nin ulusal muharip uçağını, Türkiye’nin uçak motoru ve helikopter motoru üretme kabiliyetlerini birtakım meclis liderlerinden duyduk. Onlar da ilgiyle izliyorlar.”
Kurtulmuş, “Cumhurbaşkanı Erdoğan, hakim ve savcıların kura merasiminde yaptığı konuşmada yargıdaki problemlere dikkat çekerken yeni anayasa vurgusu yaptı fakat yeni anayasada bir uzlaşı sağlanamazsa yargıdaki sıkıntıları çözmek için anayasa değişikliği için de bir uzlaşı arayışına girilebileceğini söyledi. Seçim sonrası uzlaşı görüşmelerinden sonuç alınmazsa yeni anayasa yerine mevcut anayasada değişiklik gündeme gelebilir mi?” sorusu üzerine, “Önümüzdeki periyotta ismini ne koyduğumuzdan fazla ne yaptığımız kıymetli olacak.” dedi.
Bazılarının, “Bu Meclis yeni anayasa yapmaya muktedir değildir, zira kurucu meclis değildir” formunda itirazlar lisana getirdiğini belirten Kurtulmuş, şöyle devam etti:
“Bir sefer kategorik olarak şunu söylemek lazım. TBMM, A’dan Z’ye yeni bir anayasayı yapma gücüne, kuvvetine sahiptir. Olağan ki bu bir uzlaşıyla olabilir. Hiçbir partinin tek başına bir anayasası olmaz. Milletin anayasası olur. Meclis’te yapılacak ister yeni anayasa, topyekun anayasal değişiklik olsun ister hayati unsurlarda değişiklik olsun, yapılacak olan iş bir aritmetik işidir. Parlamentodaki siyasal aritmetik sorunudur. Burada gönlümüzden geçen odur ki çabucak birinci çeşitte 400’ü aşsın ve anayasa Meclis’te yapılsın. O olmazsa bunu referanduma götürecek çoğunluk Meclis’te oluşsun. Lakin olabilecek en yüksek konsensusun çıkması için çaba sarf etmemiz lazım.”
Bunun olabilmesi için takip edilecek yol ve usullerin, tartışmaların yerinin çok yanlışsız tespit edilmesi gerektiğini söz eden Kurtulmuş, “TBMM Lideri olarak bunun yerinin kesinlikle TBMM olması gerektiği kanaatindeyim. TBMM’de bu mevzu sonuçlandırılacağı için akademinin, hukuk etraflarının, sivil toplumun, Türkiye’nin çok farklı kesitlerinin görüşlerinin alınması gerekir. Bu teklifler gelir ve sonuçta Meclis’te oluşturulacak sistemlerle bunun tartışılması mümkün olur.” formunda konuştu.
Yeni anayasa üretiminde aslolanın güzel niyetle, ön yargısız, “Ben istemiyorum” diye baştan reddetmeksizin bütün siyasi partilerin bu diyalog yeri içinde yer alması olduğunu lisana getiren Kurtulmuş, bunun olabilmesi için bütün gücüyle, imkanlarıyla uğraş edeceğini söyledi.
“BUGÜN UNSURLAR ÜZERİBDE KONUŞSANIZ 64 HUSUS TAHMİNEN 84-94 HUSUS OLUR”
28. Yasama Devri’nin, Cumhuriyet’in ikinci yüzyılının, Türkiye Yüzyılı’nın birinci Meclisi olduğunu söz eden Kurtulmuş, şu değerlendirmelerde bulundu:
“12 Eylül anayasası bir darbe anayasası. Aslında 1982 anayasası, 1961 anayasasının yavrusu, yani onun devamı. Bu süreklilik olduğu için bugün birtakım çatışmaları görüyoruz. Yargıdaki çelişkiler, çatışmalar çok nettir ki anayasanın içindeki tahminen darbecilerin ‘günü gelir buradan bir çatışma alanı çıkabilir’ diyerek planladıkları birtakım tuzaklarla doludur. Türk siyaseti olarak, sivil siyaset olarak artık bunları biliyoruz. Büyük bir birikim var, büyük bir deneyim var. Geçmiş devirlerde anayasa değişikliği ile ilgili 64 unsurluk bir mutabakat var. Bugün unsurlar üzerinde konuşsanız tahminen bu 64 unsur, partilerin çoğunluğunun uzlaşabileceği 84-94 husus olur. Burada aslolan, milletin ne gereksinimi var, Türkiye’deki demokratik sistemi nasıl daha ileriye götürebiliriz ve bunu siyasal bir tartışmanın aracı haline getirmeksizin Türkiye’nin önünü açacak bir hukuk metnini nasıl hazırlarız… Bunu hazırlamak, iki üç kişinin bir odaya çekilip hazırlaması asla değildir. Toplumun bütün bölümlerinin bu mevzuyla ilgili kanaatlerinin ortaya çıkması. Fakat sonuçta kararı verecek olan milletin vekilleri olduğu için parlamentoda bunun uygun tabanlarda tartışılması temin edildikten sonra yasalaşma sürecinin başlatılmasıdır. Ben bu manada âlâ niyetli müzakerelerin önünü açabilirsek hem yeni anayasanın çıkabileceğine hem de şayet yeni anayasa konusunda zorluklar ortaya çıkarsa anayasada hayati gereksinimlerimizi karşılayacak adımların atılabileceğine inanıyorum.”
“BİR FANTEZİ DEĞİL TÜRKİYE İÇİN ZARURETTİR”
İzlenecek prosedürün, işin en kolay kısmı olduğunu belirten Kurtulmuş, şunları kaydetti:
“Yeter ki herkes fikrini söylesin, bütün siyasi partiler ‘Biz bu müzakere sürecinin içinde yer alacağız’ desin. Rastgele bir küme, rastgele bir etraf, ‘Benim kırmızı çizgim budur’ diyerek en baştan kırmızı çizgisini dayatmasın. Mesela parlamento içinde kurullar olabilir, geçmiş devirlerde olduğu üzere; karma kurullar kurulabilir, sivil toplumun görüşlerinin alındığı, büyük müzakere ortamlarının açıldığı, kent şehir, bölge bölge insanların fikirlerinin alındığı bir istişare yeri açılabilir. Bunlar da çok önemli bir çabayı gerektiriyor. Lakin sonuçta Türkiye’nin anayasa konusunda çok büyük bir deneyimi var. Şu anda zannediyorum bütün siyasi partilerin elinde anayasa değişiklik teklifleri, çalışmaları vardır. Bunları bir ortaya getirerek, herkesin eteğindeki taşları dökmesiyle milletin hayrına olacak bir düzenleme yapılır. Bu bir sorumluluktur. Çok net söylüyorum, yeni anayasa ya da anayasada esaslı değişiklik, bir fantezi, bir siyasi tartışma değil, Türkiye için bir zarurettir.”
“Siz yargıdaki meseleleri acil çözülmesi gereken mevzular olarak görüyor musunuz?” sorusu üzerine Kurtulmuş, şu anda birçok çatışma alanlarının anayasanın içinde olduğunu gördüklerini söyledi. Bunların sistematik sorunları ortaya çıkaran şeyler olduğunu ve sistemsel meseleler ürettiğini lisana getiren Kurtulmuş, şöyle konuştu:
“153. unsura bakarsanız bir diğer yargı mercinin dediği haklı oluyor, 138. unsura bakarsanız bir öbür yüksek yargı organının kararı haklı oluyor. Bilhassa yargıyla ilgili alanda, yargı kurumları ortasında bir çelişkinin, yargı kurumları ortasında bir güç uğraşının olmayacağı bir sistemi inşa etmemiz lazım. Bunların hepsinin üstünde, Türkiye’de yürütme, yasama, yargı birbirinden bağımsızdır ancak Türkiye’de anayasayı yapma gücüne dahi sahip olan kurum TBMM’dir. Anayasal olarak her şeyin yerli yerine oturtulması, ‘Senin kelamın sözse benim kelamım daha kuvvetli söz’ yarışı içinde kimsenin olmaması lazım. Bu, hiçbir biçimde kimseye fayda sağlamaz. Anayasa çerçevesinde herkesin sorumlulukları, yetkileri muhakkaktır. Burada flu alanlar varsa ki birtakım mevzularda flu alanlar var, bunların giderilmesi ve net bir biçimde herkesin misyon ve sorumlulukları içinde hareket etmesinin temin edilmesi gerekir.”
“ANAYASA’DA TUZAKLI ALANLAR VAR”
Geçmişte yaşanan tecrübeler olduğunu anımsatan Kurtulmuş, hükümetin aldığı bir kararı Danıştay’ın iptal ettiğini, kendisini yasanın üstüne koyduğunu gördüklerini söyledi. Siyasi parti kapatma davalarında Anayasa Mahkemesinin kendisini siyasi partilerin ve ulusal iradenin üstünde konumlandırdığına şahit olduklarını, 367 garabetinde Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığının hiç olmayan bir yolu ortaya çıkararak TBMM’de cumhurbaşkanı seçtirmediği uygulamaları unutmadıklarını belirten Kurtulmuş, “Bunlar tesadüfen olmuş şeyler değil. Bunlar, 1961 Anayasası’nı, 1982 Anayasası’nı yaptıranların bilerek, tahminen planlayarak sistem içinde belirli çatışma alanları oluşturmak için serpiştirdikleri tuzaklı alanlardır. Türkiye’nin bunları geçmesi lazım.” dedi.
“Bakü’deki APA Genel Şurası’nda konuşmanızın kıymetli bir kısmını Gazze sıkıntısına ayırdınız. İkili görüşmelerde mevkidaşlarınızdan nasıl reaksiyonlar geliyor, başka ülkeler bu sıkıntıya nasıl bakıyor?” sorusu üzerine Kurtulmuş, “Şunu çok net gözlemledim. 7 Ekim’de sonra yaptığımız birçok milletlerarası toplantıda maalesef ülkelerin bir kısmı İsrail’e hak veriyorlardı. Bilhassa Batı ülkelerinin bir kısmı İsrail’den daha fazla İsrailci olarak hareket ediyorlardı. Vakit içinde bizim birinci günden itibaren söylediğimiz mevzularda ne kadar haklı olduğumuz ortaya çıktı. İsrail’in bütün milletlerarası hukuku ayaklar altına alarak, insani en ufak bir özelliği bile olmayan böylesine vahim, böylesine gaddar, böylesine soykırım boyutlarına varmış olan katliamları artık dünyanın bütün ülkeleri tarafından görülüyor.” diye konuştu.
İsrail’e dayanak olmak isteyen ülkelerin bile artık kelamlarını eskisi kadar güçlü biçimde lisana getiremediklerini vurgulayan Kurtulmuş, “Ben şahsen Güney Afrika’nın Lahey Memleketler arası Adalet Divanı’na başvurusu ve orada orta kararın müspet biçimde açıklanmasıyla Filistin davası bakımından yeni bir devrin başladığına inanıyorum.” dedi.
“TEHDİTLERİ NETENYAHU’YU SONU BELİRLİ OLMAYAN BİR YOLA SOKTU”
Gazze’de 5 ayda, yüzde 75’i bayan ve çocuk olan 30 bini aşkın sivil kaybın ortaya çıktığını, Netanyahu ve çetesinin yolda yürüyen koyunlara bile ateş ederek öldürdüğü gaddarca bir katliamın, hiç kimsenin savunamayacağı bir noktaya geldiğini söz eden Kurtulmuş, şu değerlendirmelerde bulundu:
“Hele hele Gazze’de Refah Hudut Kapısı’na sığınan, o bölgeye sığınanlara karşı, ‘Onları da öldüreceğiz, onları da canlı bırakmayacağız’ tehdidinin Netanyahu’yu sonu aşikâr olmayan bir yola soktuğu aşikardır. Artık onun da geri dönüşü yoktur. Ümit ederiz ki Milletlerarası Adalet Divanındaki bu yargılamalardan sonra milletlerarası savaş hataları mahkemesinde de Karadzic üzere, Ratko Mladic üzere Netanyahu ve savaş hatalısı üst seviye yöneticilerin hesap vermesi ve ceza alması mukadderdir. Burada bizim İsrail’e şimdiye kadar takviye veren ülkelerden beklediğimiz, artık bu dayanağı vermemeleri. Zira yıkılan Netanyahu ve rejiminin altında kalacak olan yalnızca o rejim değildir, ona dayanak veren birtakım batılı ülkeler de olacaktır.”
“MİLYARLARCA KİŞİNİN DAYANIŞMASI YALNIZCA FİLİSTİN İÇİN DEĞİL İNSANLIK İÇİN ÜMİT”
Bir de işin insani tarafı olduğunu söz eden Kurtulmuş, İsrail’in katliama kalkıştığının açıkça aşikâr olduğu 10 Ekim 2023’ten bu yana dünyanın dört bir tarafında daima bir biçimde artan kitlelerin Filistin davasına takviye verdiğini, açık bir formda İsrail’in bu insanlık kabahatlerine ortak olmamak için kendi ülkelerinin meydanlarına çıkıp şovlar yaptığını söyledi. Dünyanın birçok yerinde İsrail’e takviye verenlerin protesto edildiğini hatta konuşma yaptıkları salonda bile beşerler tarafından köşeye sıkıştırıldığını, yaptıkları bu ikiyüzlülüklere karşı insanların şamar üzere karşılıklar hazırladığını gördüklerini anlatan Kurtulmuş, “Dini, ırkı, siyasi görüşü ne olursa olsun yüreğinde insanlıktan bir nebze nasibi olan çabucak hemen herkesin, milyarlarca insanın, insanlık cephesinin natürel bir üyesi olarak bir dayanışma içine girdiğini görüyoruz. Bu yalnızca Filistin halkının kurtuluşu için bir ümit değil birebir vakitte insanlık için de bir ümittir. Yeni bir dünyanın kurulabilmesini ortaya koyan bir istektir. Bunu takip etmek lazım.” sözlerini kullandı.
Yaptığı görüşmelerde bilhassa üç temel noktayı söz ettiğini aktaran Kurtulmuş, bunlardan birincisinin, Netanyahu ve takımının milletlerarası alanda yalnızlaştırılması olduğunu söyledi. Kurtulmuş, Memleketler arası Adalet Divanındaki yargılamanın buna hizmet eden bir imkan olduğunu lisana getirdi. İkincisinin, insanlık cephesi dediği sivil toplumun, vicdanlı kalabalıkların daha büyük ve uzun soluklu bir dayanışma içinde olmasının temin edilmesi olduğunu kaydeden Kurtulmuş, “Üçüncüsü de ne yazık ki bu sürecin başından itibaren büyük bir zafiyet, büyük bir çaresizlik, inisiyatifsizlik içinde olan İslam ülkelerinin artık uyanması, ne oluyoruz diyerek silkelenmesi, birlik ve beraberlik içinde safları sıkı tutması gerektiği. Filistin davasında İslam dünyasına yeni bir ruh, yeni bir ortak şuur kazandırılması gerektiğini düşünüyoruz. Bu üç alanda çalışmalarımızı ağırlaştırarak önümüzdeki devirde bu çabayı sürdüreceğiz. Eninde sonunda kazanan Filistin halkı olacaktır, mazlum milletler olacaktır.” diye konuştu.
“MISIR’LA KARŞILIKLI ZİYARETLER OLABİLİR”
“Türkiye-Mısır bağlantılarında atılan olağanlaşma adımları kapsamında Mısırlı muhataplarınızla bir ortaya gelmeniz kelam konusu mu, karşılıklı ziyaretler planlanıyor mu?” sorusuna Kurtulmuş, “Önümüzdeki devirde olabilir, gerçekleştiririz.” karşılığını verdi.
İslam ülkelerinin birlik ve beraberlik içinde hareket etmesini sağlamak için birinci başta yapılması gereken şeylerden birinin de siyasi farklılıkları bir tarafa bırakarak karşılıklı münasebetlerin çoğaltılmasını temin etmek olduğunu vurgulayan Kurtulmuş, üç hafta evvel Birleşik Arap Emirlikleri ve Bahreyn ziyaretleri yaptığını, bundan sonra hem Körfez ülkelerine hem öteki ülkelere ziyaretler yapacağını belirtti. Gelecek hafta Fildişi Kıyıları’nda İslam İşbirliği Teşkilatının Meclis Liderleri toplantısı olduğunu kaydeden Kurtulmuş, şu sözleri kullandı:
“Hem bu çok taraflı toplantılarda ortak mevzuların üzerinde ağırlaşmak hem de Körfez ülkeleri, Mısır, Birleşik Arap Emirlikleri, Suudi Arabistan, Bahreyn üzere ülkelerle Türkiye ortasındaki alakaları her alanda en üst düzeye çıkarmamız gerekir. Burada hükümetler ortasında çalışmalar çok belirleyici ve taraf verici bir perspektif oluşturuyor ancak parlamenter diplomasinin de imkanlarından istifade etmemiz lazım. Parlamento liderleri, parlamentolar ortası dostluk kümeleri, ihtisas kümeleri üzerinden de yalnızca Mısır’la değil, bütün bölge ülkeleriyle çok yakın teması artırmak mecburiyetindeyiz. Öteki yolumuz yok. Yoksa bölge ülkeleri, diğerlerinin siyasi hesaplarının bir modülü haline gelir. Bunu geçmişte yaşadık. Müşterek taraflarımızın bütün bölge ülkeleri bakımından anahtar iki sözü itimat ve istikrardır. Bölgenin istikrara gereksinimi var, her bakımdan bu ülkelerin inanca, güvenliğe gereksinimi var. Bunun yolu da karşılıklı temaslardan geçiyor.”
“ÇALIŞMA SAAATLERİNİN MUHAKKAK OLDUĞU BİR TEMPOYA GEREKSİNİM VAR”
Kurtulmuş, içtüzük değişikliği çalışmalarının ne vakit başlayacağı ve acil değişmesi gereken başlıkların hangileri olduğu sorusu üzerine, “Nasıl bir Meclis İçtüzüğü olsun diye özel olarak, kümesi bulunan siyasi partilerin idarelerine ya da milletvekillerine verseniz, üç aşağı beş üst herkes emsal şeyleri söyler.” dedi.
Öncelikle çok uzun saatler süren, büyük tartışmalara, hudut harplerine, çok gergin oturumlara vesile olan Meclis oturumları probleminden kurtulmak gerektiğini söz eden Kurtulmuş, şöyle devam etti:
“Bunun için komitelerin çok güzel çalıştırılması lazım. İhtisas komitelerinde hükümetle birlikte bu tartışmalar yapılmalı. Genel Şuraya yasa teklifi geldiği vakit komitelerde olduğu üzere en başından başlayarak değil tahminen geneli üzerinde bir görüşme açılarak, tahminen bir iki ufak tefek değişiklik önergesi varsa onların Meclis’te konuşulmasını temin ederek… Mesela Genel Kurul’un bir günü, gelen tekliflerin yasalaşmasıyla ilgili tartışmalara ayrılır, bir günü oylamalara ayrılabilir, bir gün gündem dışı konuşmalarla ilgili bir oturum olabilir ya da kümesi bulunmayan partiler ve bağımsız milletvekillerinin kelam almasının tabanı sağlanabilir. Münasebetiyle daha net, daha açık, çalışma saatlerinin muhakkak olduğu, her maddeyle ya da Meclis Genel Konseyine gelen her hususla ilgili tartışmaların eksiksiz bir halde öncesinden bitirildiği bir çalışma temposuna gereksinim var. Ben bunun düzenlenebileceğine inanıyorum.”
“SEÇİMDEN SONRA İÇ TÜZÜK PROBLEMİNİ GÜNDEME GETİRECEĞİZ”
Temel sıkıntının, herkesin kelam hakkının korunması hatta artırılması olduğunu belirten Kurtulmuş, “Yani muhalefet-iktidar herkesin kelam hakkının korunması ancak gereksiz ve insan sabrını taşıracak tartışma ortamlarından uzaklaşılması lazım. Yasama yapma kalitesinin artırılması, bunun için tahminen teklifler gelmeden evvel Meclisin geniş bürokrat takımından da takviye alarak bu işlerin yapılması mümkün. İçtüzükte, anayasaya nazaran çok daha rahat bir uzlaşı sağlanabileceğini düşünüyorum. Seçimlerden sonra hızla Meclis’te kümesi bulunan partilerle konuşarak bu içtüzük sıkıntısını gündeme getireceğiz.” dedi.
“MİLLETVEKİLLERİ CAMDAN BİR FANUSUN İÇİNDE YAŞADIĞINI UNUTMAMALI”
“Milletvekillerinin prestij ve saygınlığı her vakit tartışılıyor, bir mevzudaki niyetiniz nedir?” sorusuna Kurtulmuş, şu karşılığı verdi:
“Milletvekillerinin prestijini zedelemek için kenarda durup ‘Elimize bir fırsat geçsin’ diye bekleyen kimi çevreler olduğunu kederle görüyorum. Bunun yanında milletvekillerinin prestijinin korunması öncelikli olarak milletvekillerinin misyonudur. Her milletvekili arkadaşımız rastgele bir kelamı en muhalif biçimde söyleyebilir, bunda hiçbir sorun yok. Lakin milletvekilleri de bilhassa siyasi tartışma ortamlarını nezih bir formda tutmak, deruhte etmek ve sürdürmek durumundadır. Ağzından çıkan kelamlar, karşısındakine karşı yaralayıcı kelamlar, vakit zaman kabul edilemeyecek, hakaret içeren kelamlar, bunlar da milletvekillerimizin dikkat etmesi gereken konulardır. Yalnızca Meclis görüşmeleri çerçevesinde değil, milletvekillerimizin, ‘Biri Bizi Gözetliyor’ diye bir program vardı ya, o denli bir şeyin içinde olduğunu, şeffaf, camdan bir fanusun içinde yaşadığını unutmamaları lazım. Bu, milletvekillerimizin çok daha disiplinli bir halde davranmalarını sağlar.”
“Ailenizden bir kişinin Kafkas İslam Ordusu’nda vazife yapması münasebetiyle Azerbaycan’la duygusal manada özel bir bağınız var. Bu hususta bilgi verir misiniz?” sorusu üzerine Kurtulmuş, şunları söyledi:
“Rahmetli dedem Numan Kurtulmuş, ismini taşımaktan büyük onur duyduğum, kendisini görmedim, ben doğmadan 7 sene önce vefat etmiş, altı cephede gayret etmiş bir kahraman, bir asker. 39 yaşında, Sakarya Meydan Muharebesi’nde kalça kemiğinden aldığı bir kurşun yarasıyla ağır yaralanıyor. Hatta öldü diye bırakıyorlar, geriden gelen bir sıhhiye yaşadığını anlıyor. Çubuk asker hastanesinde tedavi görüyor. Ayağı da o günün kurallarında ameliyat imkanları olmadığı için 15 santim kısaymış. Bulunduğu cephelerden biri de Kafkas Cephesi. Nuri Paşa komutasında Kafkas Cephesi’nde evvel Bakü’ye geliyor akabinde da Zengezur’da bulunan ahaliyi teşkilatlandırmak ve Ermeni çetelere karşı oradaki halkı korumak için uğraş ediyor. Zengezur’la ilgili dedemin bu türlü bir anısı var. Onu da bütün şehitlerimizi ve gazilerimizi de rahmetle anıyoruz.”
“ERMENİSTAN’IN AZERBAYCAN’LA SULH İÇİNDE YAŞAMAKTAN ÖTEKİ TALİHİ YOK”
Azerbaycan-Ermenistan bağları ve ilgilerin olağanlaşması konusunda Ermenistan’ın tavrına ait görüşlerinin sorulması üzerine Kurtulmuş, Ermenistan ve Azerbaycan ortasındaki ilgilerin normalleşmesinin, Azerbaycan tarafının da istediği bir şey olduğunu kaydetti. Ermenistan-Azerbaycan ortasındaki sorunun, Ermenistan’daki Ermeniler değil tam bilakis başta Avrupa ve Amerika’daki Ermeni diasporası olmak üzere o bölgede barış istemeyen çevreler olduğunu belirten Kurtulmuş, “30 yılı aşkın bir müddet Ermenilerin işgal ettiği Karabağ bölgesi 44 gün süren bir çabayla geri alındı. Paşinyan’ın söylediği ‘Biz de artık bunu kabul edeceğiz’ manasına gelen kelamlar, öncelikle diasporadaki Ermenilerden çok büyük bir reaksiyon gördü. Ermenistan’ın bu bölgede Azerbaycan’la sulh ve selamet içinde yaşamasından öbür bir bahtı yok.” dedi.
Kafkasya’nın bir barış bölgesi haline gelmesi için Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ve Azerbaycan Cumhurbaşkanı Aliyev’in aldıkları inisiyatifin, altı ülkenin içinde bulunduğu bir çalışmayı yürütmek olduğuna işaret eden Kurtulmuş, şu değerlendirmelerde bulundu:
“Önce Türkiye-Azerbaycan-Gürcistan üçlü sistem… Bunu daha sıkı bir biçimde çalıştıracağız. Geçen hafta Gürcistan Dışişleri Bakanı Ankara’daydı. Israrla bizden talep ettikleri şey budur. Hem dışişleri bakanları hem meclis liderleri düzeyinde üçlü mekanizmayı daha da kuvvetlendirmek, devlet liderleri seviyesinde bunu ileriye götürmek, akabinde da Ermenistan, Rusya ve İran’ın bu çalışmaya dahil olmasıyla altılı bir sistem oluşturmak. Biz bu bölgedeki meseleleri bölge ülkeleri olarak çözebilme kabiliyetine sahip olursak bu bölgenin dışardan gelecek kimi güçler tarafından istikrarsızlaştırılmasının da önüne geçmiş oluruz.
Zengezur projesi başarılı bir biçimde bitirilebilirse yalnızca Azerbaycan’ı değil Ermenistan’ı da İran’ı da Türkiye’yi de Gürcistan’ı da Kafkaslar üzerinden Orta Asya’ya bağlayacak çok hayati bir koridor olacaktır. Kazan-kazan prensibi çerçevesinde Ermenilere de büyük yararı olacaktır. Bunları anlatarak ve Ermenistan’ı Ermeni diasporasının gölgesinden kurtararak yolumuza devam etmemiz lazım.”
Kurtulmuş, Meclis’te fiziki olarak yaşanan yer problemini gidermeye dönük yeni bir çalışmanın gündemde olup olmadığı sorusuna, “Bir kez muazzam bir yer darlığı var. Hem Meclis çalışanı arkadaşlarımızın kullanacakları yer manasında hem siyasi partilerin ve komitelerin kullandıkları yer manasında çok önemli bir darlık var. Bu darlığı aşacak bir ön çalışmayı yapıyoruz. Tahminen bu çalışmalar bittikten sonra ek fiziki imkanların oluşturulması için adım atılabilir.” karşılığını verdi.
